Kruisbestuiving en Vertrapt gras - Adriaan Groen

De verhalen:

Vertrapt gras, een noodhulp-arts in Afrika.

Waar olifanten vechten, wordt het gras vertrapt, luidt een Afrikaans gezegde. Maanden na de massamoord in Rwanda zijn de legers van Hutu en Tutsi nog steeds in een verbeten strijd verwikkeld. Met honderdduizenden tegelijk vluchten Rwandese burgers naar Congo en Tanzania. Wanneer Dip van Ginkel, een arts met ervaring in Afrikaanse missieziekenhuizen, wordt gevraagd te gaan helpen in een vluchtelingenkamp stemt hij pas na lang aarzelen toe. Hij heeft het niet op noodhulp. De ontvlambaarheid van opeengepakte, hongerende menigten maakt hem ongemakkelijk. Hij wil zich niet hoeven buigen over een uitgemergeld, huilend kind naast een dode moeder in de wetenschap dat de vrachtwagens die voedsel moeten brengen, nog bezig zijn lijken af te voeren.

De chaos die hij aantreft is echter van een heel andere aard.

Hij komt er vrij snel achter, tot zijn eigen verbijstering, hoe midden tussen de ruim opgezette kampen de hulporganisaties elkaar naar het leven staan, wetenschappers de meest onzinnige onderzoeken doen, dat door donoren nutteloze goederen worden aangevoerd en voor de rest iedereen beter probeert te worden van de situatie.

Kruisbestuiving, het verhaal van een besmetting

Tijdens operaties en bevallingen is tropenarts Cas Peters meer dan eens in aanraking geweest met bloed van patiënten. In het gebied waar hij werkte is minstens een op de zeven mensen geïnfecteerd met hiv. Er speelde echter ook een romance en tot zijn grote schrik krijgt hij te horen dat hij HIV positief is.

Aan de hand van aantekeningen in een notitieboekje gaat Cas in zijn herinnering op zoek naar het moment van zijn besmetting. Gaandeweg ontvouwt zich een verhaal dat naar een verschrikkelijke conclusie voert, totdat gebeurtenissen een andere loop nemen.

------

De nuchtere schrijfwijze is een goede tegenhanger voor de vaak onwaarschijnlijke, frustrerende en moedeloos makende situaties waarin de hoofdpersoon van Vertrapt gras zich bevindt. Het is heerlijk vlot geschreven en met pijnlijk duidelijke bewoording wordt het dagelijkse leven in een lokaal ziekenhuis waar ook vluchtelingen uit het nabijgelegen kamp behandeld worden, geschetst.

Als er niet zoveel humor en persoonlijke problemen in zouden zitten, zou je gemakkelijk bitter kunnen worden van de uitzichtloze situatie en de bureaucratische onnozelheid (of is het onwil?). Je zou je bijna schamen voor de westelijke onwetendheid en arrogantie van organisaties die toch echt beter zouden moeten weten…

Afrika is intens leven – het goed en het slechte - en dat krijg je heel goed mee in deze beide boeken. Als Afrika liefhebben heb ik ze beide in een ruk uitgelezen.

Bij Vertrapt gras: als de hoofdpersoon aan het einde van het boek naar huis gaat, is hij niet de enige is die het bijzondere team in Tanzania zal missen.    

Bij Kruisbestuiving: Door het hele verhaal heen vraag je je af, is het nou, of is het nou niet, tot jet het bijna uitschreeuwt van frustratie.

Deze boeken passen naar mijn mening in het rijtje van boeken die de pijnlijke waarheid aan de kaak stellen: De crisiskaravaan (Linda Polman), Lords of poverty (Graham Handcock) en de Bottenvrouw (Clea Koff). Hoewel dit romans zijn en met humor geschreven, zijn het toch verhalen die je lange tijd niet loslaten…